از شیر گرفتن کودکان
از شیر گرفتن برای کودک از لحاظ عاطفی دشوار است، زیرا مادر برای او منبع شادی، نشاط و غذا بوده است. هنگام گرسنگی در آغوش گرم مادر آرام گرفته و شیر نوشیده، که این عمل علاوه بر آن که او را سیر کرده، لذت بخش نیز بوده است. به همین دلیل هم ترک آن برایش کاری دشوار و نگران کننده محسوب می شود. پس اگر می خواهید کودک خود را از شیر بگیرید این عمل نباید سریع و ناگهانی و یا با اعمال خشونت همراه باشد. بلکه باید از شش ماهگی به تدریج، با جانشین کردن غذاهای مناسب و کم کردن تعداد دفعات شیردهی، زمینه را برای این کار فراهم کرد.
بهتر است به این نکته هم توجه داشت که از شیر گرفتن کودک برایش چنین تصوری به وجود نیاورد که دیگر از عشق و محبت مادرانه محروم شده است. بنابراین در مراحل از شیرگیری به کودک توجه بیشتری نشان دهید.
از شیر گرفتن ناگهانی
اگر به علت بیماری، بارداری و یا مسافرت مادر، کودک به طور ناگهانی از شیر گرفته شود، اضطراب شدیدی در او ایجاد خواهد شد. در مواقعی که مادر شیرده، مجدداً باردار می شود، این بارداری به معنای قطع ناگهانی شیر برای کودک اول است. در این شرایط مادر فرصتی برای مراقبت از کودک ندارد.
محروم شدن از گرمای محبت مادری موجب می شود تا کودک با انجام فعالیتها و رفتارهایی نظیر بد اخلاقی و گریه اعتراض خود را اعلام کند که البته چنین رفتاری برای کودکی نگران طبیعی است.
1- به تدریج و برای مدت بیش از دو تا سه ماه کودک خود را از شیر بگیرد.
2- کودک از محبت خاصی برخوردار شود تا کمبودی که برایش به وجود آمده است، جبران گردد.
3- برای ارضای غریزه مکیدن کودک از بطری شیر و پستانک استفاده شود.
روشهای سنتی از شیر گرفتن
طعم نا خوشایند به جای شیر مادر: یکی از روشهای معمول برای از شیر گرفتن کودک، استفاده از داروهای گیاهی تلخ است. مادر قبل از اقدام به شیر دادن، موضع شیردهی را با داروی تلخ گیاهی نظیر صبرزرد، کلپوره و... آغشته کرده، به محض اینکه کودک شروع به شیر خوردن می کند، به جای طعم شیرین شیر، دهانش تلخ و از شیر خوردن منصرف می شود. از جمله آثار نامطلوب این روش آن است که گیاهان دارویی مصارف درمانی خاص خود را دارند و هر دارو در جهت درمان یک بیماری به کار می رود. به عنوان مثال صبرزرد جزو داروهای مسهل است و در صورت مصرف زیاد ممکن است کودک را دچار اسهال کند. مصرف بیش از اندازه کلپوره نیز به ویژه برای کودکان حالت مسموم کننده دارد.
* در مواقعی نیز مادر با زخمی یا بد نما جلوه دادن سینه، حس ترحم کودک را بر می انگیزد. در نتیجه شیرخوار برای اینکه مادرش احساس ناراحتی نکند شیر نمی خورد. از جمله معایب این روش نیز می توان به آثاری که این کار می تواند بر روح کودک بگذارد، اشاره کرد. در این حالت کودک قلباً برای مادر متأسف می شود. گاهی هم ممکن است کودک از این وضعیت بترسد و مشکلی بر مشکلات بیفزاید.
ضمن آنکه بعد از رفع مانع، کودک مجدداً جهت خوردن شیر اقدام می کند و بعد از آن، حرفهای مادر را دروغ می پندارد و برای حرف او ارزش قایل نمی شود.
در اثر شیر گرفتن کودک ، حالات مادر و سینهء او دچار تغییرات خاصی می شود :
- تعادل مواد خونی مادر تا مدتی که به حالت عادی بازگردد بر هم می خورد مثل پایین و بالا شدن چربی ، قند وآهن و...
- بدن مادر در اثر تغییرات هورمونی و خونی تا مدتی بطور محسوس یا نامحسوس دگرگون می شود
- ممکن است فشار خون مادر دچار نوسان شده و اختلال در جریان پریود حاصل شود .
- ممکن است در سینه مادر تغییرات و ترشحات و موارد خاصی بوجود آید .
- باید مادر توجه داشته باشد که هیچکدام از این امور نگران کننده نبوده و پس از مدت کوتاهی بر طرف می شود.
در مدت شیر گرفتن کودک ، معمولاً در کودکان حالات ویژه ای مشاهده می شود :
- کودک احساس می کند که با شیر گیری ، مادر را با از دست دادن سینه اش از دست می دهد.
- باید با کودک از نظر عاطفی و روانی به گونه ای برخورد نمود که این احساس در کودک پدید نیاید که متاسفانه در
صورت بوجود آمدن آن ، عوارض روانی خاصی ایجاد می شود .
- این مدت باید به گونه ای با مراقبت های خاصی سپری شود تا مشکلات تغذیه در کودک ایجاد نشود مثل بی اشتهایی /
بد غذائی / و ...
- لذا باید حداقل 6 ماه قبل از شیر گرفتن کودک ، همراه با شیر تغذیهء مناسب نیز صورت گیرد.
- دقت لازم در ایام شیر گیری در تغذیه کودک از سفارشات ائمه هدی علیهم السلام می باشد
در مدتی که کودک را از شیر می گیرید باید از مصرف غذاها یا داروهایی که باعث افزایش شیر می شوند، پرهیز کنید(رازیانه، شوید، آویشن، سیاهدانه، زیره سبز و ...). اگر برای مادر قابل تحمّل باشد؛ می تواند در این دوره، مصرف غذاهای سردی را در رژیم غذایی خود، اندکی افزایش دهد.
رفتار بسیاری از کودکان در هنگام جدا شدن از شیر، مشابه یک فرد داغدار در فراق یار عزیز خود است؛ لذا در این دوره بیشترین محبّت را به او داشته؛ با روش های مختلف وی را سرگرم کنید تا کم کم این داغ! را فراموش کند. بیدارخوابی والدین در نیمه های شب بر سر بالین کودکی که بنابر عادت خود برای شیرخوردن از خواب برمی خیزد؛ چیز غریبی نیست؛ لذا والدین باید به لحاظ روحی، خود را برای این مشکلات کاملا طبیعی آماده کنند.
از شیر گرفتن بچه وقت و صبر میخواهد
او از زمانی که پا به دنیا گذاشته، در آغوش مادر قرار گرفته و شیر او را خورده است. طبیعی است که به راحتی نمیتواند از آن دل بکند. پس بهتر است یک بازه زمانی چند هفتهای را برای ترک شیر، برای او در نظر بگیرید. در این دوران باید برنامههای ویژهای تدارک ببینید زیرا بچهها معمولاً پرخاشگر میشوند. آرامش خود را حفظ و سعی کنید رفتاری آگاهانه در برابر آنها داشته باشید. اگر قرار باشد با اولین گریه و فریاد دوباره به او شیر بدهید، هیچ وقت موفق نخواهید شد.
پیش از آن که کودک را از شیر بگیرید، او را به غذا خوردن و نوشیدن مایعات با لیوان عادت دهید
این موضوع باعث میشود که برای ترک خوردن شیر مادر مجبور به تحمل سختیهای غذا خوردن با قاشق و چنگال نشود. برای او سرویس غذاخوری جداگانهای، با طرحهای کودکانه و رنگهای شاد و تند بخرید.
در دورانی که قصد دارید او را از شیر بگیرید، از پدر خانواده بخواهید به او غذا بدهد یا وقتهایی که شیر میخواهد، او را در آغوش بگیرد و بیرون از خانه ببرد
به جای لیوانهای شیشهای هم که برای بچهها خطرناک است، میتوانید از قمقمههای رنگی پلاستیکی استفاده کنید. این وسایل حواس بچهها را پرت و به دلیل جذابیتهایی که دارد، آنها را به خوردن غذا و نوشیدن مایعات تشویق میکند.
به تدریج فاصله زمانی شیر دادنها را بیشتر کنید
صبحها وقتی کودک از خواب بیدار شد به او شیر دهید و نوبت بعدی را تا جایی که امکان دارد به تأخیر بیندازید. در این حالت خود به خود، تعدادی از دفعات شیردهی حذف میشود. البته باید این زمان را با خوراکیهای مقوی و میوهها پُر کنید. اگر گرسنه بماند حتماً باز هم به سراغ شما میآید.
در برنامههای روزانهی او تغییرهایی به وجود ورید
او را زمان بیشتری خارج از خانه نگه دارید تا در عادتهای او تغییر ایجاد شود. کودک را بیشتر به خانه پدر و مادربزرگش یا به پارک ببرید. بچهها در این سنین به راحتی با جایگزینها کنار مییند پس سعی کنید روشها و کارهای مناسبی را برایش در نظر بگیرید.
از همسرتان کمک بگیرید
از او بخواهید وقت بیشتری را با فرزندتان بگذراند. در دورانی که قصد دارید او را از شیر بگیرید، از پدر خانواده بخواهید به او غذا بدهد یا وقتهایی که شیر میخواهد، او را در آغوش بگیرد و بیرون از خانه ببرد. پدر میتواند شبها فرزندتان را بخواباند و در کنار او باشد زیرا بسیاری از بچهها عادت دارند با مکیدن سینه مادر خود به خواب بروند.
در طول روز وقت بیشتری به کودکتان اختصاص دهید
او در تمام مدت شیر خوردن به بوی بدن مادر و صدای ضربان قلب او عادت کرده است؛ این عوامل به او آرامش میدهند. با او بازی کنید، او را در آغوش بگیرید، از او بخواهید در کارهای خانه به شما کمک کند.
میتوانید از قمقمههای رنگی پلاستیکی استفاده کنید. این وسایل حواس بچهها
را پرت و به دلیل جذابیتهایی که دارد، آنها را به خوردن غذا و نوشیدن مایعات تشویق میکند
مرتب تکرار کنید که او در حال بزرگ شدن است و باید بعضی از عادتهایش را ترک کند. در این حالت کمتر ضربه روحی میخورد و روابط مادر و فرزند هم دچار مشکل نمیشود.
سعی نکنید خود را بیمار و سینهتان را زخمی نشان دهید
با این کار کودک ناراحت میشود و ممکن است از وضعیت پیشآمده بترسد و وحشت کند. در این حالت نه تنها مشکلی حل نمیشود بلکه موضوع جدیدی به مشکلات خود اضافه کردهاید. بچهها در دورانی که از شیر مادر تغذیه میکنند، وابستگیهای عاطفی شدیدی پیدا میکنند و این رفتار شما به آنها صدمه میزند.